Tài liệu Soạn văn 6: Bánh chưng bánh giầy, thuộc sách Chân trời sáng tạo, tập 1 sẽ được giới thiệu.
Mời các banh học sinh lớp 6 cùng tham khảo nội dung chi tiết của tài liệu để có thể chuẩn bị bài nhanh chóng và đầy đủ hơn.
Soạn văn 6: Bánh chưng bánh giầy
- 1. Soạn bài Bánh chưng bánh giầy siêu ngắn
- 2. Soạn bài Bánh chưng bánh giầy ngắn gọn
- 2.1 Đọc - hiểu văn bản
- 2.2 Hướng dẫn đọc
- 3. Soạn bài Bánh chưng bánh giầy chi tiết
- 3.1 Đôi nét về tác phẩm
- 3.2 Đọc - hiểu văn bản
1. Soạn bài Bánh chưng bánh giầy siêu ngắn
Em hãy điền vào hai bảng sau những chi tiết trong truyện Bánh chưng, bánh giầy thể hiện đặc điểm cốt truyện, nhân vật của truyền thuyết:
Đặc điểm cốt truyện truyền thuyết qua truyện Bánh chưng, bánh giầy
Đặc điểm | Chi tiết biểu hiện |
a. Thường xoay quanh công trạng, kì tích của nhân vật mà cộng đồng truyền tụng, tôn thờ. | sáng tạo bánh chưng và bánh giầy. |
b. Thường sử dụng yếu tố kì ảo nhằm thể hiện tài năng, sức mạnh khác thường của nhân vật. | Lang Liêu nằm mộng, thấy có vị thần đến bảo: “Này con, trong Trời Đất không có thứ gì quý bằng hạt gạo…” |
c. Cuối truyện thường gợi nhắc lại các dấu tích xưa còn lưu lại đến ngày nay. | Từ đó, nước ta chăm nghề trồng trọt, chăn nuôi và có tục mỗi khi Tết đến, nhà nhà làm bánh chưng, bánh giầy để đang cúng Trời Đất và tổ tiên |
Đặc điểm nhân vật truyền thuyết qua Bánh chưng bánh giầy
Đặc điểm | Chi tiết biểu hiện |
a. Thường có điểm khác lạ về lai lịch, phẩm chất. | Mẹ của Lang Liêu mất sớm, thiếu người chỉ bảo Lang Liêu là con vua, nhưng lại sống giản dị quen với việc đồng áng |
b. Thường gắn với các sự kiện lịch sử và có công lớn với cộng đồng. | Nhà vua tuổi đã cao nhưng lại có tới hai mươi người con trai nên không biết chọn ai. |
c. Được cộng đồng truyền tụng, tôn thờ. | Từ đó, người dân nước ta chăm nghề trồng trọt, chăn nuôi và mỗi khi tết đến, nhà nhà làm bánh chưng, bánh giầy để dâng cúng Trời Đất và tổ tiên. |
2. Soạn bài Bánh chưng bánh giầy ngắn gọn
2.1 Đọc - hiểu văn bản
a. Vua Hùng đưa ra điều kiện để truyền ngôi
- Hoàn cảnh để vua hùng truyền người nối ngôi: Nhà vua tuổi đã cao nhưng lại có tới hai mươi người con trai nên không biết chọn ai.
- Điều kiện: Người nối ngôi phải phù hợp với trí hướng của vua: “... người nối ngôi ta phải nối được trí ta, không nhất thiết phải là con trưởng.”
- Hình thức: Thông qua việc làm lễ cùng Tiên vương.
b. Lang Liêu và các hoàng tử thi nhau tìm kiếm lễ vật
- Các hoàng tử cho người đi đến khắp nơi tìm kiếm những của ngon vật lạ để đem về dâng lên vua cha.
- Lang Liêu là người chịu nhiều thiếu thốn thiệt thòi, lớn lên chỉ quen với công việc ngoài đồng áng.
- Một đêm nọ, Lang Liêu nằm mơ, được thần mách bảo hãy dùng thứ gạo nếp quen thuộc làm thành lễ vật dâng vua cha.
Chàng lấy gạo nếp vo sạch, lấy đậu xanh thịt lợn làm nhân, gói bằng lá dong thành hình vuông, đem luộc một ngày một đêm.
Cũng thứ gạo nếp ấy đồ lên, đem giã nhuyễn rồi nặn thành hình tròn.
c. Ý nghĩa và phong tục làm bánh chưng bánh giầy
- Lang Liêu đem hai loại bánh dâng lên cúng Tiên vương. Vua Hùng rất hài lòng và quyết định truyền ngôi cho Lang Liêu.
- Ý nghĩa của bánh chưng, bánh giầy:
- Bánh hình tròn tượng trưng cho trời, được đặt tên là bánh giầy.
- Bánh hình vuông tượng trưng cho đất nên được đặt tên là bánh chưng
- Lá bọc bên ngoài ngụ ý đùm bọc lẫn nhau giống với truyền thống thương người như thể thương thân của dân tộc ta.
- Tục lệ của dân tộc ta: Hàng năm, mỗi khi Tết đến, bánh chưng bánh giầy là món ăn không thể thiếu.
2.2 Hướng dẫn đọc
Em hãy điền vào hai bảng sau những chi tiết trong truyện Bánh chưng, bánh giầy thể hiện đặc điểm cốt truyện, nhân vật của truyền thuyết:
Đặc điểm cốt truyện truyền thuyết qua truyện Bánh chưng, bánh giầy
Đặc điểm | Chi tiết biểu hiện |
a. Thường xoay quanh công trạng, kì tích của nhân vật mà cộng đồng truyền tụng, tôn thờ. | Làm ra hai loại bánh: bánh chưng và bánh giầy. |
b. Thường sử dụng yếu tố kì ảo nhằm thể hiện tài năng, sức mạnh khác thường của nhân vật. | Lang Liêu nằm mơ, được thần mách bảo hãy dùng thứ gạo nếp quen thuộc làm thành lễ vật dâng vua cha. |
c. Cuối truyện thường gợi nhắc lại các dấu tích xưa còn lưu lại đến ngày nay. | Hàng năm, mỗi khi Tết đến, bánh chưng bánh giầy là món ăn không thể thiếu. |
Đặc điểm nhân vật truyền thuyết qua Bánh chưng bánh giầy
Đặc điểm | Chi tiết biểu hiện |
a. Thường có điểm khác lạ về lai lịch, phẩm chất. | Mẹ của Lang Liêu trước kia bị vua cha ghẻ lạnh, sau đó mất đi để lại một mình chàng. So với các anh em, chỉ có Lang Liêu là thiệt thòi nhất. Lang Liêu là con vua, nhưng lại sống giản dị quen với việc “ chăm lo đồng áng, trồng lúa trồng khoai. |
b. Thường gắn với các sự kiện lịch sử và có công lớn với cộng đồng. | Nhà vua tuổi đã cao nhưng lại có tới hai mươi người con trai nên không biết chọn ai. |
c. Được cộng đồng truyền tụng, tôn thờ. | Từ đó, người dân nước ta chăm nghề trồng trọt, chăn nuôi và mỗi khi tết đến, nhà nhà làm bánh chưng, bánh giầy để dâng cúng Trời đất và tổ tiên. |
3. Soạn bài Bánh chưng bánh giầy chi tiết
3.1 Đôi nét về tác phẩm
a. Thể loại
Truyền thuyết là tác phẩm tự sự dân gian kể về sự kiện và nhân vật lịch sử phần lớn theo xu hướng lí tưởng hóa, qua đó thể hiện sự ngưỡng mộ và tôn vinh của nhân dân đối với người có công với đất nước, dân tộc hoặc cộng đồng cư dân của một vùng.
b. Tóm tắt
Hùng Vương thứ sáu muốn truyền ngôi cho một trong số những người con trai nên đã đưa ra điều kiện: “Không nhất định phải là con trưởng, chỉ cần làm vừa ý vua trong lễ Tiên vương sẽ được truyền ngôi cho”. Các hoàng tử thi nhau chuẩn bị mọi của ngon vật lạ đem lên dâng vua, riêng Lang Liêu chỉ quen với việc “chăm lo đồng áng, trồng khoai trồng lúa” nên không biết phải chuẩn bị lễ vật gì. Một đêm nọ, Lang Liêu nằm mơ được thần báo mộng: “Trong trời đất, không gì quý bằng hạt gạo”. Chàng bèn lấy thứ gạo nếp vốn quen thuộc, làm ra hai loại bánh hình vuông hình tròn để dâng lên vua cha. Bánh hình vuông tượng trưng cho Trời đặt tên là bánh chưng, còn bánh hình tròn tượng trưng cho Đất đặt tên là bánh giầy. Vua rất vừa ý và quyết định truyền ngôi cho Lang Liêu. Ngày nay, bánh chưng bánh giầy là hai món ăn không thể thiếu trong ngày Tết cổ truyền của dân tộc.
c. Bố cục
Gồm ba phần:
- Phần 1: Từ đầu đến “... chứng giám”. Vua Hùng đưa ra điều kiện để truyền ngôi.
- Phần 2: Tiếp theo đến “... hình tròn”. Lang Liêu và các hoàng tử thi nhau tìm kiếm lễ vật để dâng lên vua cha.
- Phần 3: Còn lại. Ý nghĩa và phong tục làm bánh chưng bánh giầy của người Việt.
3.2 Đọc - hiểu văn bản
a. Vua Hùng đưa ra điều kiện để truyền ngôi
- Hoàn cảnh: Hùng Vương lúc về nhà, muốn truyền ngôi nhưng lại có tới hai mươi người con trai, không biết chọn ai cho xứng đáng
- Điều kiện: “Người nối ngôi ta phải nối được trí ta, không nhất thiết phải là con trưởng.”
- Hình thức: Nhân lễ Tiên vương, ai làm vừa ý ta, ta sẽ truyền ngôi cho, có Tiên vương chứng giám.
b. Lang Liêu và các hoàng tử thi nhau tìm kiếm lễ vật dâng nhà vua
- Các lang đua nhau làm cỗ thật hậu, thật ngon đem về lễ Tiên vương.
- Lang Liêu là con thứ mười tám; mẹ chàng trước kia bị vua cha ghẻ lạnh, ốm rồi chết. So với anh em, chàng thiệt thòi nhất.
- Lang Liêu nằm mơ, được thần mách bảo hãy dùng thứ gạo nếp quen thuộc làm thành lễ vật dâng vua cha.
- Chàng lấy gạo nếp vo sạch, lấy đậu xanh thịt lợn làm nhân, gói bằng lá dong thành hình vuông, đem luộc một ngày một đêm. Cũng thứ gạo nếp ấy đồ lên, đem giã nhuyễn rồi nặn thành hình tròn.
- Đến ngày lễ Tiên vương, các lang mang sơn hào hải vị, nem công chả phượng tới, chẳng thiếu thứ gì.
- Nhà vua xem qua một lượt rồi dừng lại trước chồng bánh của Lang Liêu, rất vừa ý, bèn gọi lên hỏi. Lang Liêu đem giấc mộng gặp thần ra kể lại.
=> Kết quả: Vua Hùng chọn hai thứ bánh làm lễ, Lang Liêu được truyền ngôi báu.
c. Ý nghĩa và phong tục làm bánh chưng bánh giầy
- Ý nghĩa của bánh chưng, bánh giầy:
- Bánh hình tròn tượng trưng cho trời, được đặt tên là bánh giầy.
- Bánh hình vuông tượng trưng cho đất nên được đặt tên là bánh chưng
- Lá bọc bên ngoài ngụ ý đùm bọc lẫn nhau giống với truyền thống thương người như thể thương thân của dân tộc ta.
- Tục lệ của dân tộc ta: Hàng năm, mỗi khi Tết đến, bánh chưng bánh giầy là món ăn không thể thiếu.
Tổng kết:
- Nội dung: Qua việc giải thích nguồn gốc bánh chưng và bánh giầy - hai loại bánh tiêu biểu cho truyền thống văn hoá ẩm thực của người Việt Nam trong dịp tết cổ truyền Việt Nam, truyện đề cao trí thông minh, khả năng sáng tạo và vai trò của người nông dân. Đồng thời qua cách vua Hùng lựa chọn người nối ngôi, truyện còn đề cao phong tục thờ cúng tổ tiên của người Việt.
- Nghệ thuật: Ngôn ngữ kể chuyện; Chi tiết tưởng tượng kì ảo; Biện pháp tu từ…
