Đoạn trích từ Lặng lẽ Sa Pa (Nguyễn Thành Long) - Ngữ văn lớp 9
I. Giới thiệu về tác giả
- Nguyễn Thành Long (1925-1991) còn được biết đến với các bút danh khác như Lưu Quỳnh, Phan Minh Thảo
- Sinh ra tại huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam
- Sự nghiệp sáng tác của tác giả
+ Năm 1943, ông bắt đầu viết báo cho Thanh Nghị
+ Sau thời kỳ cách mạng tháng Tám, ông tham gia hoạt động văn nghệ trong giai đoạn kháng chiến chống Pháp và bắt đầu sáng tác văn học
+ Sau năm 1954, Nguyễn Thành Long chuyển sang hoạt động sáng tác và biên tập tại các báo chí và nhà xuất bản
+ Năm 2008, ông được trao Huân chương Lao động hạng Nhì từ Nhà nước
+ Một số tác phẩm tiêu biểu của ông: “Bát cơm Cụ Hồ”, “Giữa trong xanh”, “Gió bấc gió nồm”…
Phong cách sáng tác của ông: Nguyễn Thành Long là một nhà văn chuyên viết truyện ngắn và kí. Trong truyện ngắn, ông luôn tạo ra những hình ảnh tươi đẹp, ngôn ngữ sáng sủa, giàu cảm xúc và tinh tế.
II. Giới thiệu về tác phẩm Lặng lẽ Sa Pa
1. Bối cảnh sáng tác
Lặng lẽ Sa Pa được viết vào năm 1970, trong chuyến đi thực tế của tác giả Nguyễn Thành Long, được in trong tập “Giữa trong xanh”.
2. Tóm tắt
Câu chuyện kể về cuộc gặp gỡ tình cờ giữa một anh thanh niên, một ông họa sĩ, một cô kỹ sư và một bác lái xe tại trạm khí tượng trên đỉnh núi Yên Sơn, diễn ra chỉ trong vòng chưa đầy nửa tiếng. Ông họa sĩ và cô kỹ sư đến thăm nơi sống và làm việc của anh thanh niên. Anh thanh niên chia sẻ về công việc và cuộc sống của mình. Ông họa sĩ đã vẽ một bức chân dung về anh. Cuộc gặp gỡ đã khiến cô kỹ sư và ông họa sĩ tỉnh thức lại những ước mơ và sự cống hiến. Họ rời nhau trong tình cảm lưu luyến và xúc động.
3. Giá trị nội dung
Câu chuyện ngắn thành công trong việc mô tả hình ảnh những người lao động im lặng đóng góp cho xã hội, đặc biệt là nhân vật anh thanh niên làm công việc khí tượng trên đỉnh núi cao. Truyện tôn vinh vẻ đẹp của người lao động và ý nghĩa của những công việc im lặng nhưng vô cùng quan trọng.
4. Giá trị nghệ thuật
Tác phẩm thành công trong việc xây dựng mối quan hệ, miêu tả nhân vật từ nhiều góc độ để tạo tính khách quan, kết hợp mạch lạc giữa cá nhân và tình cảm.
III. Phân tích nội dung Lặng lẽ Sa Pa
I. Giới thiệu
- Bắt đầu với mong muốn cống hiến của giới trẻ ngày nay
- Giới thiệu về tác phẩm Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long: Một tác phẩm sáng tác vào năm 1970, chứa đựng những ý nghĩa sâu sắc về sự cống hiến lặng lẽ trước cuộc sống thông qua hình ảnh các nhân vật trong tác phẩm.
II. Nội dung chính
1. Nhân vật anh thanh niên
a. Giới thiệu về nhân vật và hoàn cảnh sống
- Xuất hiện trong lời giới thiệu của ông lại xe: đó là một trong những người cô độc nhất thế gian, thèm người.
- Hai mươi bảy tuổi, tầm vóc nhỏ bé, nét mặt rạng rỡ.
- Sống một mình trên đỉnh Yên Sơn cao 2600m, bốn bề chỉ có cây cỏ và mây mù.
⇒ Nghệ thuật miêu tả gián tiếp, trực tiếp được sử dụng để khắc họa oàn cảnh sống thật đặc biệt: cô đơn, vắng vẻ của anh thanh niên
- Nơi ở và cách sống, cách sinh hoạt:
+ Nơi ở: sạch sẽ với chiếc giường con, một bàn học, một giá sách.
+ Cách sống, sinh hoạt: Trồng hoa, nuôi gà, tự học, đọc sách.
⇒ Nghệ thuật miêu tả và liệt kê nhằm mô tả nơi sống giản dị, gọn gàng và cách sống đẹp của anh thanh niên.
b. Công việc và suy nghĩ về công việc, về mọi người
- Công việc của anh thanh niên:
+ Làm công tác khí tượng và vật lý địa cầu.
+ Công việc hàng ngày bao gồm: đo gió, mưa, nắng, tính mây, đo chấn động địa chất để dự báo thời tiết, phục vụ sản xuất và chiến đấu.
⇒ Nghệ thuật liệt kê, kể và miêu tả công việc của anh, một công việc đòi hỏi sự chính xác cao và đầy vất vả, gian khổ, đồng thời cũng thể hiện tinh thần trách nhiệm và yêu công việc của anh thanh niên.
- Suy nghĩ về công việc của anh thanh niên:
+ Trong quá trình làm việc, anh luôn coi công việc như một phần không thể tách rời.
+ Anh luôn tự hỏi: Tại sao mình sinh ra, mình đến từ đâu, mình làm việc vì mục đích gì?
⇒ Những suy nghĩ này thể hiện tính chân thật, sâu sắc và nghiêm túc.
- Anh thanh niên suy nghĩ và nói về người khác:
+ Anh chia sẻ về ông kĩ sư tại vườn rau Sa Pa: Ngồi yên để quan sát ong thu hoạch phấn hoa.
+ Anh ngưỡng mộ đồng chí nghiên cứu khoa học làm bản đồ sét.
⇒ Anh nhấn mạnh về lòng khiêm nhường và sự quý trọng đối với người lao động.
⇒ Anh thanh niên thể hiện sự chân thật, tận tuỵ và niềm tin vào cuộc sống.
2. Các nhân vật khác
a. Nhân vật ông hoạ sĩ già
- Tâm trạng của ông hoạ sĩ già khi đối diện với anh thanh niên:
+ Rất xúc động.
+ Cảm thấy bối rối.
+ Cảm thấy bị con trai làm ông mệt mỏi quá.
+ Ông muốn vẽ chân dung của anh thanh niên.
- Những điều ông nhận ra sau khi gặp gỡ với anh thanh niên.
+ Sự bất lực trong việc vẽ hình và nghệ thuật.
+ Việc vẽ là công việc khó khăn và gian nan.
⇒ Ông họa sĩ tỏ ra là người yêu thương và quý trọng những người lao động.
b. Nhân vật cô kỹ sư
- Cảm xúc của cô kỹ sư khi gặp anh thanh niên:
+ Trước sự giàu có về tư tưởng của anh thanh niên, cô kỹ sư cảm thấy ngạc nhiên và biết ơn không thể diễn tả, khi nhận lại một chiếc khăn tay, cô đỏ mặt
+ Sau cuộc gặp gỡ ngắn ngủi đó, cô tin tưởng hơn vào quyết định của mình
⇒ Cô kỹ sư trở nên trẻ trung, kín đáo, và đầy khao khát, lý tưởng
III. Kết bài
- Khái quát về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm
- Suy nghĩ về sự cống hiến của con người trước cuộc đời